top of page

Gimnastyka buzi i języka

 

Sprawne narządy mowne: wargi, policzki, język, żuchwa, podniebienie miękki są, obok słuchu, podstawą prowaidłowej artykulacji głosek. W wieku przedszkolnym dzieci doskonalą swoją wymowę, dlatego serdecznie zachęcam do wspomagania ich w tej ciężkiej pracy, poprzez wspólne zabawy, których propozycję przedstawiam poniżej.

 

Ćwiczenia usprawniające wargi

  • Balonik - nadymanie policzków, usta ściągnięte (dla urozmaicenia bawimy się w baloniki, które pękają przekłute palcami ).

  • Całuski - cmokamy posyłając do siebie buziaki.

  • Niejadek - usta wciągamy w głąb jamy ustnej.

  • Zmęczony konik - parskanie wargami.

  • Podwieczorek pieska - chwytanie ustami drobnych cukierków, chrupek, kawałków skórki chleba, itp.

  • Kto silniejszy? - napinanie warg w pozycji rozciągniętej. Dwie osoby siedzące naprzeciw siebie trzymają ustami kartkę papieru i każdy ciągnie w swoją stronę. Uwaga - dajmy dziecku szansę wygrania zawodów.

  • Rybka - powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby "zamknięte"

  • Świnka - wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki.

  • Wąsy - wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.

  • Drzwi do domu - buzia to domek krasnoludka, a wargi to drzwi do domku. Pokaż jak wargi ściągnięte do przodu, otwierają się i zamykają.

  • Straż pożarna - wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o, i u, a u

  • Suszarka - utrzymywanie przy pomocy warg słomki, wciąganie powietrza nosem, wydychanie przez słomkę na dłoń (odczuwanie ciepłego powietrza).

  • Pojazdy - naśladowanie poprzez wibrację warg warkotu motoru, helikoptera. itp.

 

Ćwiczenia usprawniające język (pionizacja)

  • Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je zaczarowanym miejscem, parkingiem itp., w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię.

  • Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.

  • Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.

  • Konik jedzie na przejażdżkę - naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.

  • Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.

  • Karuzela - dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.

  • Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.

  • Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów  w stronę gardła.

  • Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.

  • Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.

  • Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.

 

 

Dla urozmaicenia ćwiczeń warto wykorzystać programy i filmy udostępnione w Internecie

Ćwiczenia żuchwy

  • Zamykanie i otwieranie domku - szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.

  • Grzebień - wysuwanie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.

  • Krowa - naśladowanie przeżuwania.

  • Guma do żucia - żucie gumy lub naśladowanie

 

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

  • Chory krasnoludek - kaszlenie

  • Balonik - nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.

  • Biedronka, parasol, sukienka itp. - przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę  i przenoszenie na obrazek biedronki...

  • Śpioch - chrapanie na wdechu i wydechu.

  • Kukułka i kurka - wymawianie sylab:

ku - ko, ku -ko,

uku - oko, uku - oko,

kuku - koko, kuku - koko.

 

Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne

  • zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni,

  • zdmuchiwanie kawałka papieru za pomocą słomki z chropowatej powierzchni,

  • dmuchanie przez słomkę na kulki styropianu umieszczone w kubeczku,

  • dmuchanie na piórko, piłeczkę ping-pongową, waciki, kawałki papieru,

  • dmuchanie wacików ustawionych w szeregu – wyścigi samochodów,

  • dmuchanie na watki obiema dziurkami nosa, a następnie przytykanie na przemian jednej z dziurek nosa,

  • chuchanie na „zmarznięte ręce” oraz „gorącą zupę”,

  • wąchanie kwiatków, napojów,

  • dmuchanie na wiszące na sznurkach watki, piórka, kokardki,

  • dmuchanie na wiatraczek,

  • pompowanie baloników,

  • gwizdanie,

  • puszczanie baniek mydlanych,

  • dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę,

  • rozdmuchiwanie wacików.

 

Ćwiczenia oddechowo-fonacyjne

  • Wymawianie na jednym wydechu samogłosek:

aaaaaa

ooooo

uuuuu

eeeee

iiiii

yyyyy

  • Łączenie po 2 samogłoski:

aoaoaoaoao

eoeoeoeoeo

iuiuiuiuiu

uauauauaua

  • Śpiewanie samogłoski e wodząc palcem po muszli ślimaka (robimy to na jednym wydechu):

    • głosem ciągłym eeeeeeeee

    • głosem przerywanym e e e e e e e e

  • Naśladowanie:

szumu wiatru: 

jesiennego chłodnego – przedłużona artykulacja głoski ssssssssss

zimowego lodowatego – przedłużona artykulacja głoski wwwwwww

wiosennego ciepłego – przedłużona artykulacja głoski fffffffff

letniego gorącego – przedłużona artykulacja głoski hhhhhhh

  • Naśladowanie śmiechu różnych ludzi – ćwiczenie rozruszające przeponę:

staruszki: che che che

kobiety – jasny: cha cha cha

mężczyzny – tubalny: cho cho cho

dziewczynki – piskliwy: chi chi chi

chłopca – hałaśliwy: cha cha cha

Warto pamiętać o ćwiczeniach słuchowych. Proponuję do tego rodzaju ćwiczeń wykorzystać nagrania  odgłosów lub odgadywanie znanych odgłosów słyszanych w otoczeniu.

Poniżej zamieszczam przykładowe nagranie zaczerpnięte z wydania "Dźwięki otoczenia" wydawnictwa Harmonia

Unknown Track - Unknown Artist
00:00 / 00:00
bottom of page